Esenboğa’da tarihi günün ayrıntıları! Aynı anda 7 uçak havalandı: MİT kilit rol oynadı

Asrın Mahkûm Takası

Geçtiğimiz günlerde Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) gözetiminde Ankara’da gerçekleşen Rusya ve Batı arasındaki mahkûm takası, Soğuk Savaş’tan bu yana görülen en büyük takastı. Yaklaşık iki yıl süren perde arkası görüşmelerin ardından gerçekleşen takas, istihbarat teşkilatlarının toplantıları, gizli zirveler ve liderlerin telefon görüşmelerindeki pazarlıklarla filmlere konu olacak bir süreçle gerçekleşti.

Takasın amacı, ABD için Paul Whelan’ın, Rusya için ise Vadim Krasikov’un serbest bırakılmasıydı. ABD’nin elinde Krasikov’u serbest bırakmak için güçlü bir koz bulunmaması nedeniyle, Slovenya’da yakalanan iki Rus casusun takası teklif edildi, ancak Rusya bu öneriyi reddetti.

ABD yönetimi, daha kapsamlı bir takas anlaşması teklif ederek Whelan’ın serbest bırakılmasını sağlamaya çalıştı. Bu sırada Rusya’nın Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich’in tutuklanması süreci daha da karmaşık hale getirdi.

Putin, Krasikov’un serbest bırakılmasını öncelikli olarak görerek Almanya ile bir takas anlaşması önerdi. Bu anlaşma, Krasikov’un Alman muhalif lider Aleksey Navalni ile takas edilmesini içeriyordu. Almanya Başbakanı Scholz ile görüşmeler sonucunda anlaşma taslağı hazırlandı ve Rus istihbaratı FSB’ye iletildi.

Anlaşma, Rus casusların tutuklu bulunduğu Slovenya, Norveç ve Polonya gibi ülkelerin de dahil edilmesini gerektiriyordu. Son onay ise Biden tarafından Slovenya Başbakanı’nı arayarak verildi.

Türkiye, takas sürecinde aracı rol üstlenerek Ankara’ya inen yedi uçakla mahkûmların değişimiyle süreci sonlandırdı. Wall Street Journal gazetesi, operasyonun Türkiye için bir diplomasi başarısı olduğunu belirterek Türkiye’nin Ukrayna savaşındaki arabuluculuk rolüne dikkat çekti.

Krasikov, Putin’in özellikle yakın olduğu ve sadık kaldığı bir isimdi. Almanya’da müebbet hapse mahkûm olan Krasikov’un Rusya’da Putin tarafından karşılanması ve devlet nişanı alması, Putin’in ona verdiği önemi gösterdi.

Esir takasının ardından ABD, Rusya ve Almanya liderleri serbest kalan tutukluları ülkelerinde karşıladı. Biden, Harris eşliğinde Washington’daki törene katılırken Putin, Moskova’daki uçaktan inenlere el sıkışarak teşekkürlerini iletti. Alman Şansölyesi Scholz ise Köln/Bonn havalimanında Almanya’ya ulaşan 13 rehineyi karşıladı.

MİT, bu tarihi takas operasyonunda kilit rol üstlendi. Bir yıldan fazla süredir taraflarla görüşmeler yapan MİT yetkilileri, her aşamayı kontrol altında tutarak anlaşmazlıkları çözümledi. Operasyon sabahı Esenboğa Havalimanı’nda sıkı güvenlik önlemleri alınırken, takas sırasında tarafların “karşılıklı teyit” işlemleri ve sağlık kontrolleri yapıldı.

Slovenya’dan gelen uçaktan önce Rusya’nın alacağı 10 kişi indirildi. Ardından Rusya, 16 kişiyi teslim ederek 10 kişi Rusya’ya, 3 kişi ABD’ye, 13 kişi ise Almanya’ya aktarıldı. Üç uçağın havalanmasıyla asrın takası başarıyla tamamlandı.